ဂန့်ဂေါ - ဆောင်းဝင်လာပြီ
အနည်းငယ်မျှသော ပြည်ပသားတွေသာသိကြတဲ့ မကွေးတိုင်းဟာ Mayနဲ့စကားဝိုင်းမှာ ဖော်ပြခဲ့သလိုပဲ ယနေ့မှာ တိုင်းပြည်ရဲ့ ပထဝီအနေအထားအရ အရေးပါတဲ့ နေရာ၊ မြန်မာရဲ့ အချက်အချာနေရာမှာ တည်ရှိပါတယ်။ မြို့စွန် တောင်တန်းဒေသထဲက ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ပေါ်ပေါက်လာမှုနဲ့အတူ စစ်တပ်ရဲ့ ကြိမ်ဖန်များစွာ ရက်စက်စွာ ဖြိုခွင်းမှုတွေကြောင့် လူသားချင်းစာနာမှုအကြပ်အတည်းတွေ ကောင်းကောင်းကြီးဖြစ်လာပါတယ်။ Mayနဲ့ သူမသူငယ်ချင်းတွေဟာ မိမိတို့အသက်ကို ပဓာနမထားပဲ အသက်ရှင်ဖို့မနည်းရုန်းကန်နေရတဲ့ တိုးပွားလာတဲ့ လူအုပ်စုတွေကို ကူညီနိုင်ဖို့ တတ်စွမ်းသမျှ ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေပါတယ်။ စစ်တပ်ရဲ့ ထိုးစစ်ဆင်မှုတွေ၊ ငတ်မွတ်မှုဒဏ်တွေပေါ်ပေါက်မှုကြောင့် အလွန်အမင်း ဘေးမကင်းပေမယ့် မိမိတို့အိမ်ယာကို စွန့်ခွာခဲ့ကြရပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီအာဏာသိမ်းမှုကတည်းက Mayရဲ့အဖွဲ့ကို Better Burma က အလှူငွေထောက်ပံ့လျက်ရှိပါတယ်။ သို့ပေမယ့် အလှူရှင်တွေထံမှရသလောက်သာ ထောက်ပံ့နိုင်တာမို့ ထောက်ပံ့နိုင်စွမ်းဟာ အကန့်အသတ်ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် Mayတို့အဖွဲ့ တိုင်းပြည်ဒေသတလွှားမှာ လိုအပ်တဲ့အချိန် လိုသလိုထောက်ပံ့နိုင်အောင်လို့ ကျေးဇူးပြု၍ ကူညီထောက်ပံ့ပေးဖို့ စဉ်းစားပေးပါ။
“ဒီဟာက သာမန်အခြေအနေမဟုတ်ဘူး။ ဒီဟာက အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်တယ်ရှင့်။ ဘေးအန္တရာယ်ရှင့်။ ဒါကြောင့် ကျမတို့က အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းမှုလိုအပ်တယ်။ သူတို့ရိက္ခာကုန်သွားရင် ကျမတို့ရဲ့ပြည်သူတွေ အငတ်ဘေးကျလိမ့်မယ်။”
May: ဂန့်ဂေါမြေမှာ နီးစပ်တဲ့အဆက်သွယ်တွေ ကျမမှာရှိတယ်။ စစ်တပ်က ကုန်သယ်လမ်းအများကြီးကို ပိတ်ချလိုက်တယ်။ အဲဒီတော့ ကျမအဆက်အသွယ်တွေက ဆန်နဲ့ တခြားအခြေခံ စားနပ်ရိက္ခာတွေသယ်ဖို့ လမ်းကြောင်းအသစ်တွေကို တိတ်တဆိတ်ရှာဖွေနေကြတယ်။ ဒါကြောင့် ပထမအချက်က လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနဲ့ ကုန်သယ်ဖို့ပဲ။ ဒုတိယအချက်က ဆောင်းဝင်လာပြီ။ ဒါကြောင့် IDP စခန်းတွေက လူတွေဟာ စောင်တွေနဲ့ အမိုးအကာလိုအပ်တယ်။ ကလေးကအစ သက်ကြီးရွယ်အိုအထိ အရွယ်စုံပဲရှိတယ်။ ဂန့်ဂေါဒေသက မကွေးတိုင်းထဲက တခြားမြို့တွေထက် အတော်လေးပိုအေးတယ်။ ဒီတော့ ဆောင်းဝင်လာရင် သူတို့ကျန်းမာရေးအတွက် စောင်တွေ၊ အနွေးထည်တွေနဲ့ အမိုးအကာ ပိုပြီးလိုအပ်တယ်။ တတိယအချက်က ဆန်ပဲ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆန်က အဓိကအစားအစာဆိုတာ ရှင်လည်းသိမယ်ထင်တယ်။ ဂန့်ဂေါဒေသက လယ်သမားတွေက စပါးစိုက်ကြတယ်၊ နောက်မကြာခင်မှာ ရိတ်သိမ်းမယ့်အချိန်ကိုရောက်တော့မယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမအဆက်အသွယ်ကပြောတာက စစ်တပ်နဲ့ ဒေသတွင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ တိုက်ခိုက်နေမှုတွေကြောင့် တိုက်ပွဲတခုဖြစ်နေတယ်ဆိုရင် လယ်သမားတွေက သူတို့သီးနှံစပါးတွေ ရိတ်သိမ်းလို့မရဘူးဆိုတော့ ဆန်ကိစ္စက ပြဿနာကြီးလာနိုင်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ လူတွေအတွက် အခြေခံစားနပ်ရိက္ခာမရနိုင်ဘူးဆိုရင် အငတ်ဘေးကျလာမယ်။ ဒါကြောင့် ဒါက အဓိကပြဿနာပဲလို့ ကျမထင်တယ်။
Host: ညီမက ဒီစခန်းတွေအတွက် ဦးဆောင်အလှူခံနေတာ ကျွန်တော်တွေ့တယ်။ အခြေအနေဘယ်လိုရှိလဲ။
May: ကျမ တကယ်တော့ ရှင်တို့ထောက်ပံ့ရေးအဖွဲ့အစည်း(Better Burma)ကို ဆက်သွယ်နေခဲ့တာပါ။ အဆိုတင်သွင်းချက်တချို့လည်း ကျမရေးထားတယ်။ ဒါပေမယ့် တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေဆီက အကြောင်းပြန်မှုကိုရဖို့ ကျမတို့စောင့်နေဆဲပဲ။ World Visionတို့လိုမျိုး အဖွဲအစည်းတွေက ထိခိုက်မှုရှိတဲ့ဒေသတွေက ပြည်သူတွေကို စားနပ်ရိက္ခာ တကယ့်ကို ထောက်ပံ့ပေးချင်ကြတယ်။ ခက်တာက သူတို့နဲ့ UN တွေဟာ လုပ်ငန်းအဆင့်ဆင့်အလွန်များတယ်။ IDPပြည်သူတွေအတွက် အထောက်အပံ့ရဖို့ အချိန်အကြာကြီးစောင့်ရတယ်။ ကျမတို့ နီးစပ်ရာအုပ်စုတွေကြားမှာ သတင်းစီးဆင်းမှုက အလွန်မြန်တယ်။ ကျမတို့မှာက မြေပြင်မှာလူတွေရှိတာကတကြောင်းဆိုတော့ ဒေသတွင်းအဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ ကျမတို့လိုအဖွဲ့တွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေက UNအဖွဲ့အစည်းတွေထက် တကယ်တမ်း အများကြီးပိုလုပ်နိုင်ပါတယ်။ တနည်းပြောရရင် လိုအပ်နေတဲ့သူတွေနဲ့ အလှူရှင်တွေကြား ကျမတို့က ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ဒါဟာ လူသားချင်းစာနာရေးအဖွဲအစည်းရဲ့ နည်းဗျူဟာ ဖြစ်လောက်တယ်။
Host: ဒီလိုဆိုရင် ညီမက တသီးပုဂ္ဂလအလှူရှင်တွေရဖို့ ကြိုးပမ်းနေတာပေါ့။ စီစဉ်ဖို့အချိန်၊ ဗြူရိုကရေစီ(ကြိုးနီစနစ်)နဲ့ ပုံစံတွေ၊ အထူးသဖြင့် ညီမရဲ့ အင်တာနက်နဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားရရှိမှု ပုံစံတွေက အစပြုဖို့ အဆင်မပြေဘူး။ ပြီးတော့ လူပေါင်းများစွာက ပုန်းရှောင်နေရပြီး ညီမက UN ကတဆင့် အကူအညီယူဖို့ဆိုတာ လိုအပ်ချက်တွေမြင့်မားနေတာမျိုးအတွက် အလွန်ရှုပ်ထွေး ခက်ခဲတဲ့ အလုပ်ပဲ။ ဒါကြောင့် ညီမက ပိုပြီး တိုက်ရိုက်သဘော၊ အလွတ်သဘောနဲ့ ကြိုးပမ်းနေရတာပဲ။ လိုအပ်သလောက်နဲ့ အရေးပေါ်အကူအညီရဖို့ တသီးပုဂ္ဂလ အလှုရှင်တွေ ရပြီးပြီလား။
May: UNရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို အပြစ်လည်းမတင်ပါဘူး။ ကျမတို့ သူတို့အကူအညီကို တကယ်ရချင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့မှာက ရန်ပုံငွေ အမြောက်အများရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြဿနာက အချိန်ကိုက်ဖြစ်ဖို့။ ဒီဟာက သာမန်အခြေအနေမဟုတ်ဘူး။ ဒီဟာက အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်တယ်ရှင့်။ ဘေးအန္တရာယ်ရှင့်။ ဒါကြောင့် ကျမတို့က အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းမှုလိုအပ်တယ်။ သူတို့ရိက္ခာကုန်သွားရင် ကျမတို့ရဲ့ပြည်သူတွေ အငတ်ဘေးကျလိမ့်မယ်။ အချိန်ကိုက် အရေးပေါ်တွေ ဖြေရှင်းထောက်ပံ့ဖို့ ကျမတို့လက်ထဲမှာ ငွေလိုအပ်တယ်။ ဒါကြောင့် တခြားသောအဖွဲ့အစည်းတွေကနေ အထောက်အပံ့ရှာနေသလို တချိန်တည်းမှာပဲ UNနဲ့ ချိတ်ဆက်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေတယ်။ ဒါပေမယ့် အဖွဲအစည်းတွေဆိုတာ လုပ်ငန်းစဉ်တွေနဲ့ ဗြူရိုကရေစီစနစ်(ကြိုးနီစနစ်)ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် လက်ရှိအနေအထားအရ ဒီလိုလုပ်နည်းလုပ်ဟန်က မထိရောက်ဘူး။ အဲဒါကြောင့် ကျမတို့က ပြဿနာဖြေရှင်းဖို့ ကျမတို့ တတ်နိုင်သလောက် မြန်မြန်လေး တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းခြင်းအားဖြင့် သူတို့ကို ကူညီပေးနေတယ်။